Podpisana przez Prezydenta nowelizacja PZP uruchomi wstrzymane przetargi

Obligatoryjne klauzule społeczne to właściwy krok

Podpisana w dniu 11 lipca br. przez Prezydenta nowelizacja ustawy PZP ureguluje szereg istotnych aspektów dla sektora zamówień publicznych. Przede wszystkim zaimplementuje dyrektywy Unii Europejskiej, uruchamiając wydatkowanie środków pochodzących z funduszy strukturalnych. Ustawa pozwoli wreszcie odmrozić wstrzymane do tej pory przetargi. Nowe przepisy uwzględniają również szerokie stosowania kryteriów pozacenowych oraz obowiązek stosowania umów o pracę, kiedy charakter pracy tego wymaga (spełnienie warunków wynikających z art. 22 Kodeksu Pracy). Obligatoryjne klauzule społeczne pozytywnie przełożą się na rynek pracy w Polsce i podwyższą jakość zleceń wykonywanych na rzecz zamawiających. W ramach Rady Dialogu Społecznego – wszyscy partnerzy społeczni – uznali to za bardzo dobre rozwiązanie. Ustawa wejdzie w życie po 14 dniach od publikacji w Dzienniku Ustaw.

Nowelizacja PZP pozwoli wreszcie samorządom na uruchomienie projektów współfinansowanych przez

środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej

. Wszystkie przetargi w kraju były do tej pory wstrzymane ze względu na brak transpozycji dyrektyw

2014/24/UE oraz 2014/25/UE do polskiego porządku prawnego.

„Nowe przepisy o obligatoryjnych klauzulach społecznych oznaczają zmianę kosztów wykonywania zamówień związaną przede wszystkim z obligatoryjnym zatrudnianie na podstawie umów o pracę. W związku z tym zamawiający i wykonawcy jak najszybciej powinni rozpocząć negocjacje, by jeszcze przed wejściem w życie nowelizacji zwaloryzować dotychczasowe kontrakty. Administracja samorządowa i publiczna musi się właściwie przygotować do nowych regulacji.

Obowiązek stosowania umów o pracę, kiedy charakter pracy tego wymaga – to olbrzymi krok w kierunku naprawy rynku pracy w Polsce. To szansa na wyeliminowanie umów cywilnoprawnych, które do tej pory niejednokrotnie były nadużywane.

Nowelizacja PZP jednak niesie za sobą także zmiany w zakresie usług in-house, które mogą negatywnie odbić się na wielu sektorach polskiej gospodarki. W ustawie nie zastosowano rekomendacji Rady Dialogu Społecznego w tym obszarze”


– mówi Marek Kowalski, Przewodniczący Zespołu ds. Zamówień Publicznych przy Radzie Dialogu Społecznego, ekspert LEWIATAN.

Nowelizacja zakłada również zmiany w zakresie usług in-house, co niestety może zdestabilizować istotną część rynku i negatywnie przełożyć się na zatrudnienie. Wnioski płynące z niedawnego raportu NIK zdają się potwierdzać to stanowisko.

Kontrola NIK objęła okres od roku 2009 do 2014. Jej celem była ocena „

realizacji zadań publicznych przez spółki tworzone przez jednostki samorządu terytorialnego

”. Kontrola wykazała, że wykonanie zadań publicznych jednostek samorządu terytorialnego za pośrednictwem tworzonych spółek

obarczone było wieloma nieprawidłowościami i było mało efektywne

. Nieprawidłowości, zarówno przy tworzeniu spółek, jak i w gospodarowaniu przez nie majątkiem, a także w wykonaniu przez spółki poszczególnych zadań, wpłynęła na

obniżenie skuteczności realizacji zadań samorządu

. Ponadto, w toku kontroli stwierdzono przypadki braku podstawy prawnej do prowadzenia przez niektóre spółki działalności w poszczególnych obszarach.

Wszystkie te uwagi były w trakcie procedowania ustawy w Radzie Dialogu Społecznego wielokrotnie podnoszone przez partnerów społecznych, a raport NIK potwierdza tylko zgłaszane obawy.

Kluczowe wnioski raportu NIK:

• Blisko 40% przedsięwzięć podejmowanych przez spółki było nierzetelnie przygotowanych.
• Połowa przedsięwzięć była realizowana niezgodnie z przyjętymi założeniami.
• W przypadku 30% z nich, przekroczono wyznaczony termin oraz planowane koszty.
• Łączne koszty przedsięwzięć skontrolowanych przez NIK zostały zwiększone o 223,8 mln zł (o 7%) w stosunku do pierwotnych planów, a średnie opóźnienie realizacji wyniosło blisko 15 miesięcy.
• Przyczynami tego stanu było nierzetelne przygotowanie podejmowanych projektów, nieprawidłowości na etapie realizacji oraz niewystarczający nadzór ze strony organów jednostek samorządu terytorialnego.
• 29% spółek z udziałem JST, których faktyczny przedmiot działalności poddano analizie w toku kontroli, prowadziło działalność niedozwoloną w świetle obowiązujących przepisów, wykraczając poza określoną przepisami sferę użyteczności publicznej oraz podejmując działalność niezwiązaną z zadaniami samorządu terytorialnego.
• 
  Nieprawidłowości w realizacji zadań spowodowały nieuzasadnione wydatkowanie przez JST oraz spółki kwoty 108 mln zł.
  
• W latach 2009–2013 nastąpił
  
  ponad 3-krotny spadek wyniku finansowego analizowanych spółek
  
  (o 5,0 mln zł, z łącznego zysku 2,4 mln zł na koniec 2008 r. do straty 2,6 mln zł na koniec 2013 r.), zatrudnienie w tym czasie wzrosło o blisko 10 tys. etatów. Poza obiektywnymi czynnikami uniemożliwiającymi osiągnięcie lepszych wyników (brak przychodów na etapie budowy obiektów infrastruktury publicznej, realizacja zadań z założenia nierentownych)
  
  powodem niekorzystnych wyników było złe zarządzanie, w tym brak działań obniżających koszty działalności
  
  .
• W większości skontrolowanych jednostek stwierdzono brak mechanizmów wymuszających na spółkach oszczędne i wydajne wykonywanie zadań oraz nieskuteczny nadzór zarówno nad wykorzystywaniem powierzonego majątku, jak i jakością i kosztami wykonywania przez nie zadań publicznych.