Czy Rzecznik Praw Podatnika jest potrzebny? Warto właściwie uregulować zakres kompetencji, uprawnień i wymagań dla Rzeczników
3 października 2018
Choć intencje w odniesieniu do instytucji Rzecznika Praw Podatnika są bardzo dobre – to jednak powołanie kolejnej dużej struktury administracyjnej może rodzić znaczące koszty bez oczekiwanych efektów. Powołano już bowiem Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorstw – którego kompetencje częściowo pokrywają się z tymi planowanymi dla Rzecznika Praw Podatnika. Ponadto instytucja Rzecznika w każdym przypadku powinna być maksymalnie niezależna od polityków – nie może być zatem powoływany przez Ministra. Warto zaś szczegółowo określić wymagania dla kandydatów na takie stanowisko – w tym całkowitą odrębność i brak powiązań z polityką.
Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorstw w procesie legislacyjnym został pozbawiony kluczowych, ważnych dla przedsiębiorców kompetencji, takich jak: reprezentacja przed organami państwowymi czy wstrzymywanie kontroli w uzasadnionych przypadkach, obniżono także wymagania dla kandydatów.
Powołanie Rzecznika Praw Podatnika, jeśli ograniczy się jego kompetencje i kwalifikacje – tak, jak miało to miejsce w przypadku Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorstw – może oznaczać, że taka instytucja nie spełni swojej roli, a zatem będzie zupełnie niepotrzebna. Takie analizy należy prowadzić, decydując się na powołanie kolejnej – zwłaszcza terenowej – struktury, która obciąży budżet państwa wielomilionowymi kosztami. Ponadto należy rozważyć, by kompetencje poszczególnych rzeczników nie dublowały się – a uprawnienia Rzecznika Praw Podatnika są częściowo wyczerpane w obszarach przypisanych Rzecznikowi Małych i Średnich Przedsiębiorstw, jak i Rzecznikowi Praw Obywatelskich. Instytucja każdego rzecznika powinna być wreszcie całkowicie apolityczna – powinien być powoływany przez większość parlamentarną na określoną kadencję. Jak bowiem rzecznik ma identyfikować się z obywatelem, jeśli jego przełożonym jest Minister?