FPP i CALPE: Konieczne ograniczenie zmian legislacyjnych
1 października 2019
Federacja Przedsiębiorców Polskich (FPP) oraz Centrum Analiz Legislacyjnych i Polityki Ekonomicznej (CALPE) opracowały program gospodarczy dla Polski, który zabezpiecza zarówno transfery socjalne, jak i wpływy do budżetu państwa. W ramach rekomendacji upubliczniono także raport 7 rekomendacji na rzecz dobrego prawa. Jednym z jego postulatów jest ograniczenie zmian wprowadzanych w prawie – chociaż ta zasada jest od wielu lat postulowana, to jej przekucie na praktykę nadal stanowi problem. Tymczasem powinna to być naczelna zasada w procesie stanowienia prawa.
FPP i CALPE proponują pięć kryteriów, które powinny dyktować decyzję, czy podjąć interwencję legislacyjną:
1.
Pilność podjęcia działań przez władze publiczne
2.
Niezbędność interwencji legislacyjnej –
jest niezbędna, gdy nie może być zastąpiona innymi narzędziami
3.
Przyczyna i cel –
racjonalna motywacja podjęcia prac normatywnych wynika z dwóch okoliczności: dostrzeżenia wadliwości obowiązujących przepisów regulujących obecne zjawiska i zdefiniowane potrzeby lub powstania nowych zjawisk albo potrzeb, które wymagają interwencji władz publicznych
4.
Waga przedmiotu regulacji –
sięgnięcie po regulację, w szczególności rygorystyczną, jest celowe i uzasadnione w sprawach najważniejszych i najdonioślejszych
5.
Liczebność adresatów –
jeżeli projektowana interwencja jest adresowana do znacznej liczby podmiotów, jej skuteczność może wręcz zależeć od przyjęcia jednolitych ram prawnych
„Należy odrzucić przyzwyczajenia skutkujące pochopnymi pracami legislacyjnymi, z których bardzo trudno się wycofać. Ustandaryzowanie sposobu oceny potrzeb regulacyjnych ułatwi weryfikację ich trafności – wprowadzi zupełnie nową wartość do procesu legislacyjnego wyraźnie zwiększy szansę na podniesienie jakości stanowionego prawa. W przypadku przepisów pilnych, które ze względu na czas nie mogą być dogłębnie zbadane na etapie przygotowania, należy
wprowadzić czasowy charakter ich obowiązywania, nie przekraczający dwóch lat
”
– mówi
Marek Kowalski, przewodniczący Federacji Przedsiębiorców Polskich, prezes Centrum Analiz Legislacyjnych i Polityki Ekonomicznej (CALPE)
.
„Obecne od kilku lat w procesie legislacyjnym tzw. zgłoszenie do wykazu prac Rządu jest daleko niewystarczające i koncentruje się na treści zgłaszanego aktu.
Potrzebny jest dokument przekonujący, że decyzja o regulowaniu danego przedmiotu jest faktycznie uzasadniona i konieczna.
Należy przyjąć uporządkowany sposób decydowania, który zostanie odzwierciedlony w dokumencie poprzedzającym podjęcie prac legislacyjnych. Taki akt wskaże na potrzebę interwencji legislacyjnej, a w szczególności wyczerpująco i szczegółowo opisze powody odrzucenia działań pozalegislacyjnych”
– wskazuje
Grzegorz Lang, ekspert Centrum Analiz Legislacyjnych i Polityki Ekonomicznej (CALPE
).
Raport wskazujący na 7 rekomendacji na rzecz dobrego prawa obejmuje postulaty:
ograniczenia zmian prawa, podniesienia efektywności nowych regulacji, prowadzenia regularnych przeglądów obowiązującego prawa, zwiększenia znaczenia oceny skutków regulacji (OSR), eksperckiej oceny projektów aktów prawnych, ograniczenia i kumulowania nowelizacji – wreszcie stanowienia prostych i zrozumiałych aktów prawnych oraz stworzenia przyjaznego systemu dostępu i wyszukiwania obowiązujących regulacji.
Wśród głównych wad przyjmowanego prawa, które mają swoje źródło w obecnym procesie i strukturach jego stanowienia, należy wymienić:
- nadmierną zmienność przepisów, w tym notorycznie zbyt krótkie okresy na przygotowanie się adresatów do nowych przepisów (vacatio legis)
- zbyt pobieżne uzasadnienia (w tym ustosunkowywanie się do uwag partnerów społecznych oceny skutków społeczno-gospodarczych
- często trudne do jasnego określenia relacje między regulacjami różnych aktów prawnych
- niedostateczną jakość językową i nadmierne skomplikowanie brzmienia nowych przepisów
- zastępowanie, bez wyraźnego powodu, dotychczasowych przepisów nowymi, o tej samej wartościnormatywnej