Stanowisko Rady Przedsiębiorczości
21 stycznia 2021
Rada Przedsiębiorczości w swoich dotychczasowych stanowiskach wielokrotnie ostrzegała, że zamknięcie gospodarki może spowodować potężny kryzys i likwidację ogromnej liczby miejsc pracy, a co za tym idzie, ubożenie licznych grup ludności i brak dostępu do istotnych usług.
Z coraz większym zaskoczeniem i ogromnym niepokojem śledzimy kolejne decyzje rządu, których skutkiem jest utrzymywanie wielu gałęzi gospodarki w stanie zamrożenia. Nadmierna skłonność do zamykania gospodarki powoduje, że coraz większa liczba przedsiębiorców zaczyna balansować na skraju przepaści. Co więcej, niespójność i brak konsekwencji w obejmowaniu tzw. lockdownem wielu branż i obszarów funkcjonowania gospodarki ‒ przy jednoczesnym braku uzasadnienia decyzji podstawami empirycznymi ‒ powoduje drastyczny spadek zaufania środowiska przedsiębiorców co do słuszności i skuteczności działań rządu w walce ze skutkami pandemii. Apelujemy, aby decyzje o ewentualnych ograniczeniach były podejmowane z odpowiednim wyprzedzeniem w ramach przedstawionej wcześniej „mapy drogowej dotyczącej gospodarki w czasie pandemii”.
Rada Przedsiębiorczości stoi na stanowisku, że działania antykryzysowe rządu powinny przede wszystkim dążyć do możliwie szerokiego otwarcia gospodarki i umożliwienia działalności jak największej grupie przedsiębiorców ‒ z uwzględnieniem ścisłych rygorów sanitarnych. Na tej bazie powinny być tworzone instrumenty pomocy. W przeciwnym wypadku, wiele polskim firm upadnie zanim doczeka się jakiejkolwiek pomocy.
Z uwzględnieniem powyższego kontekstu należy rozpatrywać przyjętą 5 stycznia 2021 r. uchwałę w sprawie programu „Tarcza Finansowa 2.0 Polskiego Funduszu Rozwoju dla mikro, małych i średnich firm”. Projekt Tarczy Finansowej 2.0 należy całościowo ocenić pozytywnie, a zawarte w nim rozwiązania powinny zostać jak najszybciej wdrożone. Warto podkreślić, że w przeciwieństwie do Tarczy 6.0 pomoc z Tarczy Finansowej 2.0 nie jest powiązana z przeważającym kodem PKD, a wsparciem objęto dodatkowe rodzaje działalności. Pozwoli to tym przedsiębiorcom, którzy dywersyfikowali swoje źródła przychodów, skorzystać z rozwiązań płynnościowych i utrzymać stworzone miejsca pracy. Dobrym kierunkiem jest również prawo do uzyskania pomocy dla tych przedsiębiorców, którzy rozpoczęli działalność w 2020 roku. Jeżeli bowiem wykazali się na tyle dużš determinacjš, aby w tak trudnym okresie stworzyć i utrzymać miejsca pracy, pomoc bezwzględnie im się należy
W opinii Rady Przedsiębiorczości korzystanie z niektórych mechanizmów Tarczy Finansowej może być dla przedsiębiorców utrudnione. Trudny do realizacji jest stawiany mikrofirmom warunek utrzymania w 2021 r. średniego zatrudnienia na takim samym poziomie, jak w roku poprzednim. O ile w 2020 r. przedsiębiorcy mogli być umiarkowanymi optymistami (zarówno ze względu na pomoc Państwa, jak i zapowiedzi wygasania epidemii), o tyle rok 2021 r. będzie okresem weryfikacji marzeń i optymistycznych planów. Brak możliwości restrukturyzacji zatrudnienia będący warunkiem bezzwrotności pomocy nie jest w omawianej grupie dobrym kierunkiem. W mikrofirmach koszty pracownicze są jednym z najwyższych sztywnych wydatków i w czasie spowolnienia gospodarczego istotnie ograniczają możliwość adaptacji do wrunków rynkowych. Obawiamy się, że część przedsiębiorców postanowi za wszelką cenę spełnić stawiany im w Tarczy 2.0 warunek, a to może skutecznie osłabić ich potencjał. Ważne jest, aby w zmiennych czasach prawo pozwalało działać elastycznie.
W przypadku całego programu dyskusyjny w kontekście MŚP jest zakaz transferów na rzecz osób powiązanych z beneficjentem. W tym przypadku niezbędna jest przyjazna interpretacja tak, aby przedsiębiorca mógł sfinansować z Tarczy Finansowej 2.0 np. wypłatę wynagrodzenia dla zatrudnionego członka rodziny.
Niezbędny jest również monitoring, na ile pomoc z Tarczy Finansowej 2.0 jest dostępna dla firm, które w 2020 r. skorzystały już z Tarczy PFR. Wiąże się to z narzuconym przez KE limitem 800 tys. EUR maksymalnej kwoty pomocy dla przedsiębiorstwa. Problem ten pojawił się już w ubiegłym roku, kiedy część średnich firm nie mogła skorzystać z pomocy np. w postaci umorzenia składek do ZUS ze względu na wcześniej otrzymaną pomoc finansową.
Jednocześnie warto rozważyć przeniesienie dobrych rozwiązań Tarczy Finansowej 2.0 do Tarczy 6.0 i odejść od warunku pomocy powiązanego z wiodącym kodem PKD. Każda możliwość obniżenia kosztów pracowniczych bez likwidacji miejsca pracy jest dla przedsiębiorców bezcenna i bardzo ułatwia przetrwanie w kryzysowych czasach.
Powyższe uwagi powinny być również uwzględnione przy tworzeniu kolejnych instrumentów pomocy a także przy stosowaniu przepisów Tarczy Finansowej 2.0.
Pozytywna ocena Tarczy Finansowej 2.0. nie zmienia krytycznego stanowiska Rady Przedsiębiorczości w stosunku do planów przedłużenia lockdownu wielu branż. .Jeszcze raz chcemy stanowczo podkreślić, ze wsparcie finansowe dla biznesu powinno być ściśle powiązane z otwieraniem gospodarki i umożliwieniem firmom funkcjonowania. Przedsiębiorcom, którzy za chwilę zaczną bankrutować z powodu lockdownu nie pomogą nawet najlepiej skonstruowane instrumenty wsparcia.